مقایسه شاخصهای کلیدی واردات روسیه از ترکیه و ایران
واردات روسیه از ایران در سال ۲۰۲۱ تنها ۱.۱ میلیارد دلار بود . پس از ۲۰۲۲ بهدلیل تحریمهای غرب و تغییر مسیر تجاری روسیه، رشد چشمگیری در واردات از ترکیه و ایران رخ داده است. گرچه این رقم در سال ۲۰۲۳ به ۱.۶ میلیارد دلار افزایش یافت، اما سهم ایران از کل واردات روسیه همچنان زیر ۰.۵٪ باقی ماند . در ۹ ماهه نخست ۲۰۲۴، واردات روسیه از ایران حدود ۸۰۲ میلیون دلار ثبت شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۹٪ رشد نشان میدهد، اما از نظر حجمی تنها ۳.۴٪ واردات ترکیه است .درصورتیکه پس از تحریمهای ۲۰۲۲، واردات روسیه از ترکیه ۲.۵ برابر شد و از ۴.۶ میلیارد دلار در ۲۰۲۱ به میلیارد دلار دلار در ۲۰۲۳ و در ۲۰۲۴ به میزان ۴۵ میلیارد دلار است که ۳۲ برابر ایران به میزان۱.۴ میلیارد دلاراست. سهم بازار روسیه توسط ترکیه ۸.۶% (۲۰۲۳) در مقابل سهم ۰.۴۳% ایران است. تنوع کالایی صادراتی ترکیه بیش از ۲۵۰ قلم کالای صنعتی در مقایسه با ۱۵ قلم عمده (عمدتاً خام) توسط ایران میباشد. استراتژی چندبعدی ترکیه با ترکیب دیپلماسی انرژی (وابستگی به گاز روسیه) و تنوع صادراتی، توازن تجاری ایجاد کرده است. ولی ضعفهای ساختاری ایران، فقدان برندسازی، مطالعات بازار، و تطابق با استانداردهای بینالمللی، علت اصلی سهم ۰.۲۹٪ از بازار روسیه است[1] . این نشان میدهد علیرغم تحریمهای روسیه، ترکیه با بهرهگیری از روابط سیاسی هدفمند و زیرساختهای تجاری کارآمد، سهم خود را از این بازار گسترش داده است، درحالی که ایران تاکنون نتوانسته است که از فرصتهای ایجادشده استفاده کند.
مقایسهای تجارت روسیه با ایران و ترکیه (۲۰۱۴–۲۰۲۴)
سال | واردات از جهان (میلیارد دلار) | واردات از ترکیه (میلیارد دلار) | واردات از ایران (میلیارد دلار) | نسبت ترکیه به ایران |
2014 | 285.1 | 4.2 | 0.8 | 5.3 برابر |
2015 | 182.4 | 2.6 | 0.6 | 3.4برابر |
2016 | 182.2 | ۲.۱ | ۰.۷ | 5.2 برابر |
2017 | 223.8 | ۳.۲ | ۱.۰ | 3.2برابر |
2018 | 240.8 | ۳.۵ | ۱.۲ | 6.6 برابر |
2019 | 245.6 | ۳.۸ | ۱.۵ | 6.3 برابر |
2020 | 236.5 | ۳.۴ | 1.0 | 3.4 برابر |
2021 | 293.8 | ۴.۶ | 1.1 | 7.4 برابر |
2022 | 260.3 | ۹.۲ | 1.3 | 14.4برابر |
2023 | 285.0 | ۱۱.۱ | 1.6 | 20.3برابر |