اسناد حمل

اسناد حمل

در این مقاله به بررسی انواع اسناد حمل بين المللی می پردازیم . هویت و ویژگی کالا ی مورد معامله را اسناد حمل تعیین می نمایند. این اسناد از مهم ترین اوراق در مجموعه خرید خارجی به شمار می آیند.

اهمیت اسناد حمل برای خریدار

خریدار با انجام تعهدات مالی خود و تسویه حساب با بانک گشاینده اعتبار و یا فروشنده، می تواند با ارائه اصل اسناد حمل به گمرک مربوطه نسبت به انجام تشریفات و ترخیص گمرگی کالای خود اقدام نماید.

اسناد حمل به دو گروه متعارف یا متداول (Conventional) و خاص (Special) تقسیم می شوند

اسناد حمل متعارف عبارتند از :

• بارنامه (Bill of Lading-B/L)
• پیش فاکتور Pro Forma Invoice)
• فاکتور تجاری Commercial Invoice)
• گواهی مبدا Certificate of Origin)
• لیست بسته بندی یا عدل بندی Packing List )
• گواهی آزمایش یا بازرسی Test or Inspection Certificate)
• بیمه نامه (Insurance Policy)
• گواهی نامه صادرات اسناد حمل خاص:  به اسنادی اطلاق می گردند که حسب مورد و بر اساس ویژگی خاص کالای مورد سفارش، علاوه بر اسناد متعارف در قرارداد لحاظ و طرفین معامله مکلف به تهیه آن ها بر اساس شرایط تعیین شده  باشند.جمله اسناد حمل خاص میتوان به موارد زیراشاره کرد:

سیاهه گواهی شده Certified Invoice)

• سیاهه تائید شده (Legalized)
• گواهی وزن Weight Certificate)
• سیاهه کنسولی (Consular Invoice)
• گواهی آنالیز سازنده کالا (Manufacturer Analysis Certificate )
• گواهی لیست سیاه( Black List Certificate )
• گواهی بهداشت و سلامت (Health Veterinary & Sanitary Certificate )
• گواهی ضد عفونی (Fumigation Certificate )

نکته : هر دو نوع اسناد حمل ، اصطلاحا واحد الاعتبار بوده و نقص یا ایراد یا فقدان تاییدیه ها در مورد هر کدام پرداخت وجه به فروشنده و نیز عدم ترخیص و دریافت کالا توسط خریدار را در بر داشته باشد،می تواند موجبات عدم

در ادامه به توضیح هر یک از موارد بالا می پردازیم.

تعریف کلی بارنامه

به طور کلی بارنامه عبارت از سندی است که توسط شرکت حمل کننده و یا عامل حمل پس از دریافت کالا جهت حمل صادر می گردد.

بارنامه ها دارای انواع مختلف می باشند :

1- بار نامه دریایی

2- بارنامه هوایی

3-بارنامه زمینی

4- بارنامه راه آهن

5- رسید نامه پستی

• بارنامه دریائی ( BILL OF LADING )

بارنامه دریائی سندی است که توسط شرکت کشتیرانی و یا نماینده آن در مقابل دریافت کالا جهت حمل صادر می گردد.در  صورتی که بارنامه به صورت دریافت برای حمل RECEIVED FOR SHIPMENT صادر شده باشد حاکی از وصول کالا توسط شرکت کشتیرانی مربوطه بوده ولی نشانگر حمل قطعی کالا نمی باشد و در صورتی که کالا در کشتی مشخص جهت حمل به مقصد معینی بارگیری شود سندی که صادر میشود بارنامه ) آن بورد ( ON BOARD) نام دارد. بارنامه کلیه شرایط حمل و همچنین مشخصات بار از قبیل وزن و حجم و نوع کالا و تعداد بسته ها ( نگله ) و نیز نام بندر مبدا بارگیری و بندر مقصد و نام کشتی به علاوه تاریخ حمل قید می گردد .

در صورتی که کرایه حمل در مبدا پرداخت شده باشد عبارت ( FREIGHT PAID) FREIGHT REPAID ) و حالتی که کرایه حمل در مقصد پرداخت گرد عبارت ( FREIGHT COLLECT ) یا ( FREIGHT TO BE PAID AT DESTINATION) در بارنامه ذکر می گردد .

نکته : بارنامه قرارداد حمل کالا نیست ولی بیانگر آن است که قراردادی برای حمل کالا منعقد و یا موافقت جهت حمل محموله قبل از صدور بارنامه به عمل آمده است

بارنامه دریایی معمولا در چندین نسخه اصلی ORIGINAL صادر می گردد و از لحاظ در FULL SET می گویند با بانک معامله کننده اسناد حمل ارائه گردد و چنانچه یکی از نسخ اصلی ارائه نشده باشد بانگ از معامله اسناد حمل تحت اعتبار اسنادی مربوطه خودداری می نماید. علت صدور بارنامه در چند نسخه اصلی آن بوده است که در صورت مفقود شدن یکی از نسخ, صاحب کالا بتواند با ارائه نسخه دیگر کالا ی خود را از شرکت کشتیرانی دریافت دارد و بانک معامله کننده اسناد حمل, معمولا اسناد حمل را در دو مجموعه جدا از هم پست می نماید تا در صورتی که یک مجموعه از اسناد حمل در بین راه مفقود گردد مجموعه دوم به بانک گشایش کننده رسیده و آن بانک بتواند اسناد حمل را بررسی و جهت دریافت کالا به خریدار ارائه میشود.

نکته : بارنامه دریایی معمولا سند مالکیت کالا به شمار رفته و قابل معامله است و بنابراین کالا در مقصد توسط شرکت کشتیرانی تنها در صورت ارائه یک نسخه امضا شده اصلی ORIGINAL بارنامه تسلیم خریدار میگردد

اگر کالا ی تحویل شده به کشتی از لحاظ ظاهری در بسته بندی خوب ارائه شده باشد و شکل ظاهری بسته نشانگر آسیب دیدگی آن نبوده و جمله ای دال بر هر گونه عیب و نقصی در بارنامه نباشد, این بارنامه را اصطلاحا بارنامه تمیز یا CLEAN می گویند .

در صورتی که جمله ای دربارنامه ذکر شده باشد که حاکی از بسته بندی معیوب کالا باشد. این گونه بارنامه ها را اصطلاحا CIAUSED BL ( بارنامه مقید ) و یا DIRTY BL یا FOUL B\L می نمایند و بانکها طبق مقررات متحد الشكل اعتبارات اسنادی چنین بارنامه ای را قبول نمی کند مگر اینکه دستور دهنده اعتبار آن را قبول نماید . در بارنامه دریائی مشخصات زیر درج میشود

• نام و آدرس فرستنده کالا SHIPPER
• نام و آدرس گیرنده کالا CONSIGNEE
• نام بندر مبدا بارگیری PORT  OF LOADING
•  نام بندر مقصد تخلیه PORT OF DISCHARGE
• نام کشتی حمل کننده کالا OCEAN VESSEL
• شرح کالا DESCRIPTION OF GOODS
• تعداد بسته ها و وزن و حجم آن کالا مورد حمل NUMBER OF PACKAGES OR UNITS
• این که کالا در انبار کشتی بارگیری شده است که این موضوع با ذکر کلمه ON BOARD نشان داده میشود .
• ذکر این که کرایه حمل در مبدا پرداخت شده و یا این که در مقصد پرداخت می شود .
• تاریخ بارنامه : در صورتی که اعتبار اسنادی بارنامه آرائه شده به بانک معامله کننده اسناد حمل پس از مدت ۲۱ روز از تاریخ حمل آن باشد این نوع بارنامه را کهنه STALE می نمایند و بانک معامله کننده طبق ماده ٤٣ مقررات متحد الشكل اعتبارات اسنادی ) بروشور ۵۰۰ اطاق بازرگانی بین المللی ) از قبول آن خودداری می نماید مگر آنکه صراحتا در اعتبار تاریخ معین ذکر شده باشد .
• در بارنامه بهتر است کلمه SHIPPED استفاده شده باشد که حاکی از در راه بودن کالای موضوع بارنامه است و چنانچه عباراتی نظیر SINCE SHIPPED و یا RECEIVED FOR SHIPMENT قید شده باشد بانک ها در اعتبارات اسنادی بایستی از قبول چنین نوع بارنامه هایی خودداری نمایند .

البته طبق مقررات متحد الشكل اعتبارت اسنادی بارنامه دریایی دریافت جهت حمل مورد قبول نیست مگر آن که به صراحت بارنامه حمل در وسیله نقلیه در خواست شده باشد. لذا بانک ها باید با توجه به مقررات متحد الشكل اعتبارات اسنادی از قبول بارنامه دریایی دریافت جهت حمل Rceveid for hipment خودداری نمایند

بر همین اساس مشخص میشود که مقررات متحد الشكل بین بارنامه دریایی حمل بندر به بندر با حمل مرکب چند وجهه تفاوت قایل شده است و در حمل چند وجهه بارنامه تحویل برای حمل عملا پذیرفته شده در حالیکه در بارنامه دریایی بندر به بندر بارنامه تحویل برای حمل پذیرفته نیست مگر آنکه به صراحت در متن اعتبار اسنادی ذکر شده باشد.

• د ر بارنامه قسمتی در نظر گرفته شده است تا نام فرد یا موسسه ای نوشته شود که هنگام رسیدن کالا به مقصد باید به او اطلاع داده شود و این نکته با عبارت NOTIFY PARTY مشخص می گردد.
• در صورتی که کالا روی عرشه حمل شده باشد این موضوع روی بارنامه قید می گردد. در اعتبارات اسنادی بانک معامله کننده اسناد حمل طبق مقررات متحد الشكل اعتبارات اسنادی اتاق بازرگانی بین المللی مجاز به قبول چنین بارنامه ای نمی باشد مگر اینکه در متن اعتبار اسنادی مورد بحث صراحتا چنین بارنامه ای را قبول نموده باشد

اگر بارنامه دریایی حاکی از حمل کالا روی عرشه کشتی ایشان دارد باید توجه داشت که کشتی را بپوشاند.لازم به ذکر است   که پر خطر ترین نوع حمل دریایی آن است که کالا روی عرشه کشتی حمل شود .اگرچه بعضی از کالاها مانند تیر آهن با توجه به ماهیت آن باید روی عرشه حمل شوند به علاوه با توجه به حمل کالا به وسیله کانتینر معمولا کشتی های کانتینر را روی عرشه حمل می نمایند.

تاریخ صدور بارنامه به دلایل زیر بایستی قید گردد

• اگر مهلت حمل کالا در اعتبار اسنادی قید شده باشد تاریخ بارنامه نشان دهنده آن است که کالا به موقع حمل شده است یا خیر
•  اسناد اعتباری بایستی فورا پس از حمل به بانک کارگزار ارائه شود و حداکثر ۲۱ روز پس از تاریخ صدور بارنامه فروشنده میتواند اسناد حمل را ارائه دهد.در غیر این صورت بانک از قبول اسناد حمل طبق مقررات متحد الشكل اعتبارات اسنادی اطاق بازرگانی بین المللی خودداری می نماید چنین بارنامه ای را که پس از ۲۱ روز از تاریخ صدور ارئه شده باشد همان گونه که گفته شد در اصطلاح تجارت بین المللی بارنامه کهنه یا بیات STALE می گویند.

علت عدم قبول چنین بارنامه کهنه در اعتبارات اسنادی این است که اصولا اسناد حمل باید زودتر از حمل از کالا به دست خریدار برسد تا بتواند پس از طی تشریفات بانکی و گمرکی نسبت به ترخیص کالا در زمان معین از گمرک مقصد در نتیجه فاسد شدن آن و یا خسارت دیدن شود. به علاوه هزینه انبارداری گمرک نیز به آن می گردد.

نکته : بارنامه دریایی سند مالکیت کالا محسوب میشود این سند معمولا به صورت قابل معامله و قابل انتقال صادر میگردد

در موارد خاصی نیز که مدت مدیدی در گمرک ماند احتمال متروکه شدن آن وجود دارد که با الزام فروشنده به تحویل اسناد حمل ظرف مدت مشخص شده امکان بروز چنین مشکلاتی تا حد امکان کاهش خواهد یافت . با توجه به این خصوصیت گیرنده کالا در صورتی که نام او در بارنامه به یکی از سه صورت زیرصادر می گردد.

۱. ممکن است بارنامه به حواله کرد شخص معینی صادر شده باشد در این صورت اصطلاح TO THE ORDER OF یا TO ORDER به کار برده می شود و در چنین حالتی شخصی که بارنامه به نام او ) یا به حواله کرد او صادر شده است می تواند با ظهر نویسی آن را به شخص دیگری منتقل نماید .

۲. ممکن است بارنامه به صورت حامل BEARER باشد که در این حال ارائه دهنده آن به شرکت حمل و نقل، مالک کالا شناخت می شود و در نتیجه چنین بارنامه ای نیاز به ظهر نویسی ندارد.

ممکن است بارنامه به حواله کرد شخص فروشنده کالا یا SHIPPER صادر گردد. در چنین حالتی فروشنده کالا باید بارنامه را به صورت سفید BLANK ارائه کند و یا عهده خریدار کالا ظهر نویسی نماید تا مالکیت کالا به خریدار منتقل گردد.

چنانچه خریدار کالا که نام وی در ظهر نویسی توسط فروشنده ذکر شده است بخواهد کالا ی موضوع بارنامه را به دیگری منتقل نماید باید او نیز بارنامه ظهر نویسی مجدد نماید تا قابل انتقال به شخص ثالث باشد ولی چنانچه بارنامه به صورت سفید BLANK ظهر نویسی شده باشد برای انتقال آن نیاز به ظهر نویسی مجدد نمی باشد

انواع دیگر بارنامه های دریایی عبارتند از:

• 1- بارنامه گروهی ( GROUPAGE B\L )

فورواردرها مجازند کالاهای همگونی را که توسط فروشندگان مختلف به مقصدهای یکسانی ارسال میگردد به صورت گروهی بسته بندی نموده و به عنوان یک محموله ارسال نمایند .مالک کشتی در این گونه موارد اقدام به صدور بارنامه گروهی GROUPAGE BILL OF LADING می نماید.

نظر به اینکه فورواردر نمی تواند بارنامه صادر شده توسط مالک کشتی را به هر یک از فروشندگان کالا بدهد لذا اقدام به صدور گواهی حمل برای هر یک از فروشندگان کالاها می نماید.

این سند را اصطلاحا HOUSE BILL OF LADING یا بارنامه داخلی می نامند و در مقصد نماینده فورواردر اقدام به گشایش محموله گروهی نموده و بر اساس HOUSE BILL OF LADING یا بارنامه داخلی کالاهای فرستاده شده را به گیرندگان آنها تحویل میدهند موارد استفاده از این شیوه رو به افزایش است زیرا استفاده از کانتینر برای حمل و نقل در سالیان اخیر افزایش یافته است.

مزایای ارسال کالا به شیوه GROUPAGE B\L عبارت است از

صرفه جوئی در هزینه بسته بندی کمتر ، معمولا انتقال سریعتر, خطر, دله زدی کمتر کمتر صدمه دیدن کالا, نرخ هزینه حمل نیز در مقایسه حمل جداگانه کالا, ارزانتر میباشد. قابل ذکر است که بارنامه های مذکور در فوق غير قابل معامله . انتقال می باشد .

2- بارنامه پشت سفید یا ملخص  SHORT FORM B\L

در پشت بارنامه های دریایی سنتی شرایط زیادی با حروف ریز درج شده است که خود باعث پیچیدگی در انجام معامله با اینگونه بارنامه ها گردد. در سال ۱۹۷۹ هیئت ساده سازی شیوه (PROCEDURES BOURD -SITPRO ) فرم جدیدی به عنوان بارنامه پشت سفید یا ملخص معرفی نمود که به جای بارنامه های معمولی به کار گرفته شود.

این بارنامه پشت سفید یا ملخص از نظر حقوقی و شرایط عملی با بارنامه سنتی یکسان بوده و ساده تر از آن است و میتواند برای هر شرکت کشتیرانی مورد استفاده قرار گیرد طرح مشابهی نیز در اوایل دهه ۱۹۷۰ در کشورهای نظیر کانادا آمریکا, اسکاندیناوی مورد استفاده قرار گرفت قابلیت را نشان داد. فقط بارنامه پشت سفید یا ملخص یک بارنامه قابل معامله بوده و از این لحاظ هیچ گونه تفاوتی با بارنامه معمولی ندارد تنها به جای شرایط مفصل و ریز مندرج در ظهر بارنامه های سنتی یک عبارت کوتاه چند خطی استاندارد در روی بارنامه چاپ شده است که نشانگر شرایط بارنامه می باشد .

3- بارنامه خط سیر منظم یا لاینر LINER B\L

اینگونه بارنامه ها توسط شرکت های کشتیرانی صادر می گردد که در مسیرهای منظم و مرتبی در رفت و آمد میباشند . به عبارت دیگر این کشتی ها تحت برنامه از پیش تنظیم شده ای در زمان های مشخص به بنادر خاص وارد و یا از آن خارج میشوند. سرویس خطوط کشتیرانی منظم که دارای مسیرها و مقاصد یکسانی میباشند ممکن است جلساتی برگزار نمایند که طی آن در مورد موضوعاتی مانند شرایط و ترتیبات بارنامه, کرایه حمل و گاهی استفاده از تسهیلات پهلوگیری, توافق هایی در بین اعضاء به عمل آید که در این صورت موظف به رعایت آن می باشند.

4- بارنامه غیر قابل معامله (NONNEGOTIABLE SEA-WAY B\L)

بارنامه غیر قابل معامله بارنامه ای است که سند مالکیت کالا نبوده و قابل انتقال نمی باشد . کالا ی این نوع بارنامه فقط به شخصی که در متن بارنامه به عنوان گیرنده کالا اعلام شده تحویل شود. از آنجایی که بارنامه دریایی قابل معامله به علت آن که ممکن است چندین دست بگردد تا به مابک نهایی برسد و طی کردن این مراحل معمولا کند و طولانی می باشد لذا بعضی از شرکت های کشتیرانی برای اجتناب از این مراحل سیر طولانی, بارنامه غیر قابل معامله را ابداع و به کار گرفته اند.

5- بارنامه سراسری  THROUGH BILL OF LADING

بارنامه سراسری ( سنتی ) , حمل و نقلی را که توسط چند وسیله حمل انجام می پذیرد در بر گیرد اما بارنامه سراسری باید توسط شرکت کشتیرانی و یا نماینده او صادر شود. در این روش حمل قسمتی از مسیر حمل باید از طریق دریا انجام شود و شرکت کشتیرانی صادر کننده این نوع بارنامه مسئولیت و چگونگی آن قسمت از سفر را که در خشکی انجام میشود. به عهده نگرفته و فقط خود را مسئول تعهدات و خساراتی که در دریا اتفاق افتد، میداند.

6- رسید افسر کشتی( MATE’S RECEIPT )

این رسید معمولا توسط ناخدا دوم کشتی و یا افسر بارکشی در مرحله تحویل کالا به کشتی گردد و در مقابل دریافت این رسیدها در روز آخر پس از انجام بارگیری, بارنامه دریایی صادر میگردد که توسط کاپیتان کشتی و یا نماینده شرکت کشتیرانی امضا گردیده و تحویل فروشنده کالا یا تحویل دهنده کالا میشود . این رسید MASTER’S RECEIPT سند مالکیت کالا نبوده و قابل انتقال نیز نمی باشد و نمی تواند جایگزین بارنامه گردد

7- بارنامه کانتینر ( CONTAINER BILL OF  LADING)

کانتینرها امروزه نقش مهمی را در حمل و نقل بین المللی ایفا نموده و بارنامه حمل مرکـ باشد بیش از پیش مورد استفاده قرار می اینگونه بارنامه ها حمل کالا را از مبدا تا بندر مقصد و یا از انبار مبدا حمل زمینی تا مقصد نهایی در خاک کشور خریدار پوشش میدهد.

8-بارنامه شخص ثالث ( THIRD PARTY (BILL OF LADING

در تجارت بین المللی بعضا اتفاق می افتد که فروشنده به تنهایی قادر نیست همه کالاهای تعهد شده مربوط به صادرات خود تهیه نماید و لذا تهیه قسمتی از کالای خود را به عاملین حمل و نقل و یا فروشنده دیگری واگذار می نماید و در این گونه موارد از بارنامه شخص ثالث استفاده گردد.

لذا در تعریف میتوان گفت که بارنامه شخص ثالث بارنامه ای است که در آن ارسال کننده یا SHIPPER شخص یا موسسه دیگری غیر از ذینفع اعتبار اسنادی می باشد. با توجه به آن که خریدار اکثرا با شخص ثالث که بر حسب تقاضای ذینفع اعتبار عهده دار تحویل کالا به حمل کننده میگردد آشنایی ندارد و احتمال بروز خطرات یا خساراتی را از این بابت می دهد لذا ممکن است از قبول بارنامه شخص خودداری نماید و به همین علت در نشریات قبلی مقررات متحد الشكل اعتبارات اسنادی قبول چنین بارنامه ای از طرف بانک ها مجاز نمیباشد.

نکته : در همین راستا بعضی از بانک های پرداخت کننده و معامله کننده چنین بارنامه هایی ( که عاملین حمل و نقل یا فورواردر از طرف فروشنده  ترتیب حمل کالا را میدهد ) علی رغم اعلام قبول بارنامه شخص ثالث در متن اعتبار اسنادی مربوطه از ذینفع اعتبار میخواهند ظهر بارنامه را امضا نمایند تا اطمینان حاصل نمایند که ذینفع اعتبار در جریان حمل کالا قرار گرفته است .

از طرف دیگر بعضا گروهی از خریداران از قبول بارنامه شخص ثالث خودداری می نمایند چون طبق شرایط اعتبار این ذینفع اعتبار است که باید اسناد حمل را به بانک ارائه و در نتیجه وجه اسناد حمل را دریافت دارد و در واقع مالک قانونی اسناد حمل را ذینفع اعتبار می دانند. با توجه به نظرات فوق از آنجا که بعضی از کشورها بارنامه شخص ثالث را قبول می نمودند و بعضی دیگر از پذیرفتن آن خودداری می کردند لذا اطاق بازرگانی بین المللی مقرر نمود که بارنامه شخص ثالث مورد قبول است مگر اینکه در اعتبار به صورت دیگری تصریح شده باشد

9- بارنامه چارتر یا دربست ( CHRTER (PARTY BIL

هنگامی که کشتی توسط شخص یا شرکتی ( CHARTERR ) جهت حمل کالا اجاره گردد بارنامه صادره را بارنامه چارتر میگویند لازم به ذکر است که بر اساس مقررات متحد الشكل اعتبارات اسنادی بانک ها در صورتی بارنامه چارتر یا دربست را خواهند پذیرفت که این امر صریحا در شرایط اعتبار مجاز شده باشد

انواع قراردادهای اجاره کشتی Charter parties Contracts کشتی های اجاره ای را به سه دسته تقسیم مینمایند و برای هر دسته قرارداد خاصی منعقد میشود که بر ترتیب عبارتند از:

• قراداد اجاره کشتی بر اساس کنترل کامل اجاره کننده

این نوع قراداد اجاره کامل کشتی به صورت بدون می باشد که اصطلاحا به نام های Charter by demise یا Bare Boat Charter معروف می باشند. اجاره کننده ،کشتی کشتی را بدون کارکنان آن برای مدت موقت ( بستگی به مدت اجاره آن ( اجازه مینمایند و خود مسئولیت تامین خدمه کشتی و پرداخت دستمزد آن ها را به عهده دارد . امروزه این نوع قرارداد کشتی دربستی به ندرت منعقد میگردد.

• قراردادهای اجاره زمانی کشتی  Time Charter Contract

در این نوع قرارداد کشتی برای مدت معینی اجاره داده میشود و مدت اجاره آن ممکن است از سه ماه تا ۲۰ سال باشد و همچنین ممکن است کشتی برای مدت زمان یک سفر ساده و یا چند نوبت سفر اجاره می گردد. اصولا شرکتهای کشتیرانی هنگامی که مقدار کالا ی پیشنهاد شده برای حمل بیش از ظرفیت حمل کشتی هایشان باشد نسبت به اجاره کشتی بر اساس زمانی Time Charter اقدام می نمایند . در قراردادهای اجاره زمانی که کشتی اجاره دهنده یا صاحب کشتی موظف است خدمه کشتی را تامین نماید . به عبارت دیگر هزینه اجاره در بر گیرنده دستمزد خدمه که از طرف اجاره کننده تامین میگردد و هم چنین آذوقه آن ها نیز خواهد بود. به علاوه صاحب کشتی مسئول پرداخت هزینه بیمه بدنه کشتی و هزینه های تعمیر و نگهداری کشتی میباشد .

مثال : برای مثال ممکن است کشتی برای سفر رفت و برگشت از بلژیک به ژاپن و یا از اروپا به خاورمیانه اجاره گردد در این صورت صاحب کشتی بر اساس مدت زمانی که کشتی خود را اجاره داده است مبلغ اجاره را دریافت می نماید. مبلغ مورد اجاره کشتی تقریبا همیشه پیشاپیش پرداخت می گردد و نحوه پرداخت کرایه معمولا برای هر ۱۵ روز و یا ۳۰ روز می باشد ممکن است مبلغ اجاره به صورت کلی ( Lump Sum ) باشد یعنی مبلغ اجاره بر اساس هر تن ظرفیت کشتی محاسبه نشود ولی معمولا اساس محاسبه مبلغ اجاره بر مبنای ظرفیت حمل کشتی یا Dead Weight می باشد که اغلب بر اساس هر تن ظرفیت کشتی در طول یک ماه مورد محاسبه قرار میگیرد. اجاره کننده یا Charter در مقابل پرداخت کرایه مجاز است کشتی را به صورت کامل ( یا قسمتی از آن را با هر نوع کالای مجاز Lawful Merchandise بارگیری نماید . اجاره کننده باید مخارج سوخت در دریا و بنادر را بپردازد به علاوه مخارج ،بندری، عوارض دریایی Light dues, هزینه عبور از کانال, اجاره یدک کش, عوارض اسکلته, هزینه بارگیری, بارچینی, تخلیه و هر نوع مالیاتی که بر محصولات تحمیل گردد به عهده اجاره کننده میباشد . چنانچه کشتی دراثر شکستگی, نقص فنی و یا حادثه از حرکت باز ایستد برای مدت زمان تلف شده ناشی از اتفاقات فوق اجاره تعلق نمی گیرد .

• اجاره کشتی برای سفر مشخص( Voyage (Charter Party

در این نوع قراداد کشتی برای حمل محمولات مذکور در قرارداد بین بنادر مشخص و برای یک یا چند سفر مورد توافق اجاره می گردد . در این نوع قرارداد نام کالا و چگونگی بسته بندی آن ( مثلا به صورت فله, کیسه ای یا بشکه ای ) ذکر می گردد.

بعضی از اصطلاحات در قرارداد اجاره کشتی

•  زمان مجاز یا Lay Time

زمان مجاز حداکثر زمانی است که اجاره کننده کشتی بر اساس شرایط قرارداد اجاره کشتی چارتر پارتی ( میتواند از کشتی برای بارگیری و تخلیه بدون پرداخت مبلغ اضافی استفاده نماید.

• خسارت دیر کرد یا Demurrage 

در صورتی که مدت زمان بارگیری و تخلیه از مدت زمان مجاز که قرارداد حمل معین گردیده طولانی تر گردد اجاره کننده موظف به پرداخت خسارت دیر کرد Demurrage خواهد بود . به طور معمول هزینه دموراژ بر حسب تعیین روز می گردد که برای هر تاخیر در تخلیه بارگیری باید از طرف اجاره کننده پرداخت شود.

• پاداش یا Dispatch Money

جهت تشویق اجاره کننده کشتی به صرفه جوئی در زمان بارگیری و تخلیه در چارتر پارتی شرایطی معمولا در نظر گرفته میشود که بر اساس آن چنان بارگیری یا تخلیه زودتر از موعد مقرر انجام پذیرد صاحب کشتی باید مبلغی را به عنوان پاداش به اجاره کننده پرداخت نماید . معمولا مبلغ پاداش Dispatch Money نصف مبلغ دموراژ می باشد.در صورتی که در قرارداد حمل از میزان پاداش ذکری به میان نیامده باشد موضوع باید بین اجاره کننده و صاحب کشتی به صورت مرضی الطرفین توافق شود . ولی بهتر است جهت جلوگیری از اختلاف نظر این موضوع در قرارداد حمل به صراحت روشن گردد.

10-بارنامه هوایی ( AIR WAY BILL )

بارنامه هوایی که آن را ( AIR WAY BILL یا AIR CONSIGMENT NOTE ) و یا ( AIR FREIGHT NOTE ) می نامند معمولا در ۱۲ نسخه صادر میگردد که ۳ نسخه اصلی آن از نظر تجارتی مهم بوده و بقیه نسخ آن برای قسمتهای داخلی شرکت هواپیمایی به کار برده می شود.

سه نسخه اصلی آن به ترتیب عبارتند از :

• نسخه  اصلی اول برای شرکت حمل کننده یا صادر کننده ( FOR CARRIER )
• نسخه اصلی دوم برای گیرنده کالا ( FOR CONSIGNEE )
• نسخه اصلی سوم برای فرستنده کالا ( FOR  SHIPPER)

بارنامه هوایی فقط یک رسید می باشد و سند قابل معامله و یا سند مالکیت کالا به حساب نمی آيد و لذا ذينفع كالا و پس از دریافت بارنامه به شرکت هواپیمایی مراجعه نموده و پس از آن ارائه آن به شرکت هواپیمایی, حواله تحویل کالا ( DELIVERY ORDER ) را دریافت می دارد . فرستنده کالا پس از تحویل کالا به شرکت هواپیمایی و دریافت نسخه سوم بارنامه تا هنگامی که آن را به بانک گیرنده تحویل ننموده می تواند به شرکت هواپیمایی مراجعه و از آنها بخواهد که نام گیرنده و آدرس او را تغییر دهد و یا کالا را باز پس گیرد

نکته : در بروات اسنادی صادر کننده و یا بانک او برای آن که کنترلت خود را بر کالا حفظ نمایند از شرکت هواپیمایی در خواست می نمایند هنگام صدور بارنامه آن را جهت تحویل به  ( CONSIGNED TO ) به بانک کارگزار و یا ( به حواله کرد ) او ( TO THE ORDER OF ) صادر نماید. در چنین حالتی کالا هنگامی تحویل خریدار می گردد که دستورات صادره از سوی فروشنده یا بانک او توسط خریدار انجام شده باشد .

در اعتبارات اسنادی نیز گشایش بانک های گشایش کننده اعتبار به منظور کنترل و کاهش ریسک خود همیشه ترتیبی میدهند که در متن اعتبار, بارنامه به نام بانک گشایش کننده اعتبار باشد.

بارنامه هوایی باید ممهور به مهر شرکت هواپیمایی, و شامل اطلاعات مربوط به تاریخ پرواز و شماره پرواز باشد تا بدین طریق دقیقا تعیین شود چه موقع کالا به مقصد تعیین شده خواهد رسید. به این مهر FLIGHT STAMP یا مهر پرواز گفته می شود .هر برگ بارنامه در دو طرف بالای صفحه و قسمت پایین سمت راست آن دارای یک عدد یازده رقمی است که سه رقم اول سمت چپ آن کد شرکت حمل و نقل هوایی بوده و ۸ رقم بعدی شماره بارنامه است. در پشت صفحات نسخ اصلی بارنامه شرایط قرارداد حمل چاپ شده است.

بارنامه هوایی به جهات زیر دارای اهمیت است

• رسید کالا جهت حمل است
• شخص کننده قرارداد حمل است صورتحساب کرایه حمل کالا است . این کرایه حمل بر حسب قرارداد یا در مبدا و یا در مقصد قابل پرداخت است که این موضوع روی بارنامه هوایی مشخص می شود
• راهنمای نحوه حمل کالا توسط مسئولین حمل می باشد ( یعنی چگونگی حمل و مراقبت از کالا ارسال و تحویل آن توسط کارمندان هوایی )
• گواهی بیمه است در صورتی که بیمه حمل از طرف ارسال کننده کالا تقاضا شده باشد هنگامی که بار نامه هوایی توسط شرکت حمل و نقل هوایی یا کارگزار( AGENT ) او صادر شود و توسط او و همچنین ارسال کننده کالا امضا گردد معتبر است و اعتبار این قرارداد حمل هنگامی که در مقصد تحویل گیرنده آن گردید به پایان کالا می رسد.

11- راه نامه ( بارنامه  کامیون یا ( CMR )

راه نامه کامیون سندی غیر قابل معامله است که جهت حمل کالا با کامیون مورد استفاده قرار می گیرد . این سند مخصوص حمل کنندگان با کامیون بوده و حدود مسئولیتهای متصدیان حمل و نقل جاده ای را مشخص مینماید و معمولا در ۶ الی ١٤ نسخه صادر میگردد که ۳ نسخه آن اصلی می باشد که به امضا صادر کننده حمل کننده و گیرنده کالا می رسد و بقیه نسخ آن جهت گمرکات ورودی و خروجی کشورهای بین راه مورد استفاده قرار می گیرد.

اهم اطلاعات مندرج در راه نامه کامیون به شرح زیر است

1-نام و نشانی فرستنده کالا یا کارگزار آن

2-نام و نشانی حمل کننده کالا

3-نام و نشانی گیرنده کالا

4-تاریخ صدور و تاریخ حمل

5- تاریخ و محل بارگیری در مبدا و همچنین تاریخ و محل تحویل در مقصد

6- وزن خالص و ناخالص محموله

7- هزینه های مربوط به حمل و گمرک و غیره

8-مشخصات کالا از لحاظ ابعاد, نوع بسته بندی, نوع کالا, تعداد و علایم روی آن

9-ذکر این که آیا انتقال از کامیونی به کامیون دیگر کجاز است یا خیر ؟

12- اسناد حمل ضمیمه

این سند تحت مقررات بین المللی حمل کالا از طریق جاده ( CONVETION MERCHANDISE ROUTIER = CMR ) صادر می گردد

نکته : این مقررات د رسال ۱۹۵۶ جهت تامین منافع و حقوق دست اندرکاران حمل و نقل جاده ای و یکنواخت نمودن شرائط حاکم بر قرارداد حمل و نقل بین المللی کالا توسط سازمان IRU * به وجود آمد و در سال ۱۹۷۸ نیز با توجه به نیاز تغییرات و اصلاحاتی در مقررات مربوطه ایجاد گردید.در مقررات این کنوانسیون پیش بینی شده که چنانچه یکی از کشورهای مبدا و یا مقصد حمل و نقل عضو این کنوانسیون باشد مقررات در مورد کشور غیر عضو نیز حاکم و معتبر میباشد . همانطور که گفته شد راه نامه کامیون رسیدی است که حمل کننده پس از دریافت کالا به فورواردر یا عاملین حمل می دهد و متعهد به رساندن کالا به مقصد می باشد.به علاوه این رسید قابل انتقال نبوده و قابل ظهرنویسی جهت ترخیص کالا نیز نمی باشد ضمنا یک محموله ممکن است در چندین کامیون بارگیری شود که عاملین حمل بر مبنای آن بارنامه و یا FBL * صادر می نمایند که به وسیله آن می توان مالکیت کالا را انتقال داد .

• مقررات و کنوانسیونهای ناظر بر حمل و نقل جاده ای 

همانطور که میدانیم در صورتی که کالا از طریق جاده حمل گردد ممکن است از یک یا چند کشور بین راه عبور نماید تا به کشور مقصد وارد و در گمرک مقصد کالا را تخلیه نماید . کشورهای بین راه جهت اطمینان از این که کامیون حامل کالا مقداری از کالا را داخل کشور آنها تخلیه ننموده و یا دارای کالای ممنوعه نمی باشد اقدام به بازرسی کامیونهای ورودی نموده و پس از کنترل مدارک مربوطه و ذکر مقدار کالا به کامیون مربوطه اجاز ترانزیت از خاک کشور خود را می دهند. این شیوه عمل باعث تاخیر در رسیدن کالا به مقصد نهایی و معطلی بیش از اندازه در گمرکات ورودی و خروجی کشورها شود .

به منظور این نقیصه . در سال ۱۹۵۹ مقرراتی . جهت ایجاد تسهیلات در رابطه با تشریفات گمرکی. کامیونهای حامل کالا . که جاده های بین المللی. تردد نموده و از گمرکات مرزی کشورهای بین راه عبور می کردند به وجود. آمد.

بر طبق مفاد . این مقررات موسسات حمل و نقل بین المللی با خرید دفترچه کارنه تیر برای هر. سفر, پرداخت حقوق و عوارض گمرکی محموله کامیون را تضمین می کنند . این ضمانت. توسط شرکت های حمل و نقل بین المللی به اطاق بازرگانی مبدا سپرده . می شود و در مقابل اتاق بازرگانی محل با در اختیار قرار گذاردن دفترچه کارنه تیر . ضامن عبور ترانزیت. کامیون مربوطه. تا گمرک نهایی می گردد.

نظارت بر حسن اجرای مقررات کارنه تیر ، به سازمان اتحادیه . حمل و نقل بین المللی جاده ای معروف به . ایرو IRU که یکی از سازمان های وابسته به سازمان ملل متحد باشد محول گردیده است و اطاق بازرگانی کشور صادر کننده کارنه تیر که عضو سازمان IRU است, موسسه ضامن شناخته می شود.

نکته : دفترچه کارنه تیر عبارتست از دفترچه ای که توسط اتاق بازرگانی محل برای کامیون هایی که واجد شرایط مطابق با استاندارد تعیین شده در کنوانسیون تیر می باشند صادر می گردد. بدین طریق به موسسه حمل و نقل واجد شرایط جهت هر سفر کامیون خود اقدام به خرید یک دفترچه از اتاق بازرگانی مبدا نموده و ضمانتنامه معتبر به اتاق مزبور ارائه. می نماید. هر دفترچه کارنه تیر دارای ۸ الی ١٤ صفحه می باشد و کامیونهایی که تحت مقررات کارنه تیر تردد می نمایند پس از بارگیری در گمرک مبدا درب قسمت بار کامیون با سیم و سرب توسط گمرک مبدا پلمپ و ممهور و مشخصات مربوطه در کارنه تیر درج می گردد. در هنگام خروج از مرز کشور مبدا در صورت سالم بودن پلمپ درب کامیون, پس از تشریفات گمرکی به کامیون اجازه خروج داده شده و بدین ترتیب کامیون کالا به گمرک کشور مقصد هدایت می گردد. علی رغم آنکه مقررات کارنه تیر برای تسهیل امور موسسات حمل و نقل جاده ای و وسیله نقلیه مربوطه صارد میگردد ولی در عمل برای صاحبان کالا نیز ایجاد اطمینان در حمل و نقل صحیح و بدون کم و کاست کالا می نماید. لازم به ذکر است که ایران در سال ۱۳۴۹ به این کنوانسیون ملحق گردید.

13- راه نامه ( بارنامه ) راه آهن  RAILWAY BILL

راه نامه راه آهن، سندی است که توسط شرکتهای راه آهن در ایستگاه های بارگیری آنان صادر می.گردد و بدین وسیله شرکت . راه آهن طی این سند اعلام می نماید که کالا ی مندرج در راه نامه را تحویل گرفته و متقبل شده که آن را در مقصد صحیح و سالم همان طور که تحویل بدهد . راه نامه راه آهن سندی غیر قابل معامله و انتقال است و بنابراین . با ظهر نویسی نمیتوان آن را به دیگری . انتقال داد. در کشور ما کالاهایی که از طریق راه آهن حمل می شود از سه مبدا ورودی کشور به شرح زیر وارد میشود.

1-  کالاهایی که از مبدا اروپا از طریق کشور ترکیه حمل می شود . از مرز رازی وارد ایران می شود این راه نامه تحت مقررات کنوانسیون بین المللي. حمل و نقل کالا با راه آهن (RU/CIM) می باشد . که در ۵ نسخه صادر شده و نسخه. چهارم آن پس از دریافت کالا به فرستنده . تحویل میگردد و در مقصد, گیرنده کالا این نسخه . چهارم را که همراه با بقیه اسناد حمل از فرستنده. کالا دریافت داشته است . به راه آهن کشور ارائه نموده و کالا را در مقصد  تحویل می گیرد.

2- کالاهایی که از کشورهای اروپائی و یا از طریق ترانزیت کشورهای اروپای شرقی و اتحاد شوروی حمل شده و از طریق مرز . جلفا وارد ایران میگردد مقررات حاکم بر این بارنامه . راه آهن را SMGS یا موافقت نامه . حمل و نقل کالا با راه آهن می نامند از دریافت کالا در مبدا توسط راه آهن .نسخه دوم راه نامه که آنرا DUPLICATE RAILWAY BILLI می نامند به فرستنده کالا تحویل میگردد و در مقصد، گیرنده کالا با ارائه آن کالای خود را دریافت می دارد .

3- کالا هایی که از مبادی راه آهن میرجاوه وارد ایران می گردد که مقصد این کالا ها ایستگاه راه آهن زاهدان می باشد . مقررات حاکم براین راه نامه های راه آهن مقررات داخلی دو کشور می باشد.

نکته : در سال ۱۹۸۲ با توجه به افزایش حجم کالا و مسافر, مقررات حقوقی یک نواختی به نام کوتیف COTIF* * به منظور تسهیل در حمل مسافر و یار در حمل و نقل بین المللی با راه آهن به وجود آمد. کشور ما این مقررات را از تاریخ اول اکتبر ۱۹۸۵ پذیرفت و به مرحله اجرا در آورد. در بارنامه های راه آهن مشخصات زیر بایستی درج گردد

1- نام و آدرس فرستنده کالا

2- نام ایستگاه مبدا و مقصد کالا نام و آدرس گیرنده کالا

3-تعیین نوع کالا و مشخصات آن از قبیل تعرفه ،

4-ابعاد و غیره

5- وزن کالا, تعداد بسته ها و مشخصات بسته بندی

6- شماره واگن

7- ذكر جزئیات مورد لزوم جهت گمرک

8- هزینه حمل کالا معمولا بر اساس تعرفه راه آهن مربوطه میباشد که محاسبه آن بر مبنای وزن کالا, قیمت, واحد, تعرفه مربوطه و نرخ تسعیر به اضافه هزینههای فرعی است که به دو صورت پیش کرایه و پس کرایه پرداخت می گردد.

14- رسید یا گواهی پستی ( PARCEL POST (RECEIPT

هنگامی کالا به وسیله پست فرستاده شود اداره پست یک رسید جهت کالا ی بسته بندی شده. صادر میکند و کالا مستقیما به گیرنده. آن طبق آدرس داده شده تحویل می گردد . البته می توان در بعضی مواقع با ارسال کالا از طریق بانک در کشور خریدار کنترل بیشتری بر اعمال نمود. ولی در بسیاری از بانک ها . تمایلی به سرو کار داشتن با کالا بدین روش ندارند. زیرا مقدمات پستی .اغلب حاضر نیستند. بسته های پستی را بر اساس دستور بانک . نگهداری نمایند و بانک ها خودشان نیز اکثرا فضای کافی و مناسب برای نگهداری اینگونه کالا ها. در اختیار ندارند . در مقررات متحد الشكل بروات وصولی بیان شده است که کالا نباید قبل از موافقت بانک, مستقیما برای آن بانک ارسال گردد. به علاوه بر اساس مقررات متحد الشكل اعتبارات اسنادی بانکها رسید یا گواهی پستی را خواهند پذیرفت مشروط بر اینکه در صورت ظاهر آن مشخص باشد که رسید یا گواهی مزبور در محل ارسال کالا طبق شرایط اعتبار ممهور و یا تائید گردیده است.

15- پیش فاکتور Pro Forma Invoice) :

فرایند صادرات و به طور خاص اولین معامله صادراتی بین خریدار و فروشنده با درخواست اعلام قیمت و یا پیش فاکتور از سوی وارد کننده آغاز میشود سپس صادر کننده قیمت را از طریق پیش فاکتور به وارد کننده اعلام مینماید.

اطلاعات مندرج در پیش فاکتور عبارتند از :

•  اطلاعات فروشنده شامل نام، آدرس، تلفن، فکس و ایمیل
• اطلاعات خریدار شامل نام، آدرس، تلفن،فکس و ایمیل
• تاریخ و شماره درخواست خریدار
• فهرست محصولات مورد درخواست و توضیحات مختصری درباره آنها
• قیمت کالا
• وزن ناخالص حمل
• حجم و ابعاد کالا
• تخفیفات تجاری
• . محل دریافت کالا
• . شرایط پرداخت
• هزینه های بیمه و حمل و نقل
• دوره اعتبار قیمت اعلام شده
• هزینه های قابل پرداخت توسط مشتری
• تاریخ تقریبی حمل از کارخانه تا بندر مورد نظر جهت حمل و نقل
• تاریخ تقریبی رسیدن کالا به مقصد پیش فاکتور برگهای است که بر صحت اطلاعات درج شده مبدأ کالا تأکید میکند. قیمت های اعلام شده در پیش فاکتور معمولاً بدون اعلام قبلی قابل تغییر میباشند مگر اینکه خریدار و فروشنده توافق دیگری کرده باشند.

16- فاکتور Commercial Invoice

فاکتور تجاری یکی از اسناد مورد نیاز خریدار جهت ارائه به گمرک میباشد. این سند ارزش واقعی کالاهای وارد شده ای که به منظور ارزیابی حقوق و عوارض و یا مالیات گمرکی مورد استفاده قرار میگیرد را تعیین می.کند این سند همچنین نشان دهنده انتقال مالکیت کالا از فروشنده به خریدار و هماهنگیهای پرداخت میباشد.

اطلاعات ذیل در فاکتور تجاری لحاظ میشود

• نام و آدرس فروشنده
• نام و آدرس خریدار
• توضیحات دقیق کالا نوع درجه کیفیت، وزن قیمت توافق شده کالا قیمت واحد، قیمت كل)
• توضیحات بسته بندی
• بندر ارسال محموله
• شرایط پرداخت
• تاریخ و محل ارسال محموله
• روش حمل و نقل
•  امضای فروشنده

17- گواهی مبدا Certificate of Origin):

این سند نشان میدهد که کالای موضوع قرارداد خرید یا فروش در کدام کشور تولید و ساخته شده است چرا که معمولا این موضوع در استعلامات خریداران و نیز ارزیابی نهایی پیشنهادات فروشندگان لحاظ و در تصمیم گیری نهایی نقش مهمی را ایفا می نماید. این سند توسط سازنده و یا نماینده مجاز او تکمیل و طی آن گواهی می نماید که کالا در کشور آنها و توسط .خود آنها و یا در کشور ثالث دیگری ساخته شده است. در این سند شرح کالا و کشور سازنده به وضوح قید شده و توسط اتاق بازرگانی کشور سازنده و مهمور به مهر میگردد. و در نهایت امضا می شود. در برخی موارد خریدار. جهت اطمینان بیشتر درخواست تایید آن را توسط سفارت و یا کنسولگری کشور خود در کشور سازنده می نماید. این سند معمولا شامل اطلاعاتی نظیر مشخصات فروشنده مشخصات ،خریدار، جزئیات و روش حمل ، شرح کالا ، محل ساخت کالا ، مقدار کالا و علامت مشخصه کالا می باشد.

18- لیست بسته بندی یا عدل بندی Packing List

این سند نشان دهنده جزئیات کالای بسته بندی شده بوده و تعداد ،وزن ابعاد و محتویات درون هر بسته را کاملا مشخص می نماید. قیمت کالا در این سند درج نمی گردد. این سند حداقل در دو مورد زیر می تواند مورد استفاده قرار گیرد

(۱) مسئولین گمرکات و ارزیابان که برای بررسی محتویات داخل صندوق یا کارتن ها به آن احتیاج دارند.

(۲) انبارداران برای صدور قبض انبار و بررسی کیفی و کمی اقلام وارده به گمرک آن را مورد استفاده قرار می دهند.

همچنین این سند معمولا شامل اطلاعات دیگری نظیر:

• مشخصات فروشنده
• مشخصات خریدار
• محل بارگیری کالا
• محل تخلیه کالا
• وزن خالص و ناخالص
• نوع بسته بندی
• ابعاد کل محموله
• تاریخ و شماره فاکتور
• و …  می باشد.

19- گواهی آزمایش یا بازرسی :

این گواهی توسط شرکت های بازرسی یا نماینده ( نمایندگان) خریدار و به منظور حصول اطمینان از صحت کمیت و کیفیت کالا ی خریداری شده نو بودن کالا ، مبدا ساخت. کالا اندازه و ابعاد کالا بسته بندی مناسب کالا ها به صورت جزئی و کلی علامت گذاری صحیح روی بسته ها ،نحوه بارگیری و تخلیه صحیح، انتخاب وسیله حمل مناسب و … در مقطع تحویل به حمل کننده در کشور سازنده (Pre) shipment و یا در گمرک و یا بندر تخلیه کالا در کشور خریدار صادر می گردد. در حال حاضر تعدادی از بانک ها در متن اعتبار اسنادی صادره خود بازرس را موظف به اظهار نظر رسمی در مورد بهای کالای خریداری شده به صورت تایید قیمت اولیه (Preliminary Price verification و یا تایید قیمت نهایی (Final Price Verification) می نمایند.در بازرسی انطباق کالای خریداری شده با الزامات استاندارد اجباری ، موسسه استاندارد حدود. بازرسی را تعیین نموده و در سایر موارد، توافق خریدار و فروشنده کفایت می کند.

20- گواهی بهداشت

گواهی بهداشت یکی از اسنادی است که جهت واردات محصولات کشاورزی به کشور مقصد مورد نیاز است این گواهی ثابت میکند که محصولات کشاورزی طبق رویه ای متناسب مورد بازرسی قرار گرفته اند و عاری از هرگونه شرایط خطرساز و بدون نیاز به قرنطینه شدن میباشند. این گواهی موید تطبیق شرایط محصولات کشاورزی با قوانین و مقررات کشور مقصد است.

21- گواهی بیمه

چنانچه فروشنده بیمه محموله را به عهده گرفته باشد، گواهی بیمه باید نوع و میزان پوشش بیمه ای که قابل مذاکره میباشد را مشخص نماید.

22- گواهی نامه صادرات

در برخی از کشورها به منظور صادرات و تکمیل اظهار نامه صادراتی نیاز به گواهی نامه صادرات میباشد به منظور هماهنگی با قوانین مرتبط با صادرات، صادر کننده باید از لزوم مجوز خاصی جهت صدور محصول مورد نظر مطلع شود که صادر کردن محصول مورد نظر نیاز به مجوز خاصی دارد یا خیر این تشخیص براساس سه فاکتور ذیل انجام میشود

• نوع کالایی که قرار است صادر شود : صادرات برخی کالاها به دلایلی از جمله امنیت ملی، سیاستهای خارجی کمبود تولید و نیاز داخل محدود و یا ممنوع می باشد
• مقصد نهایی کالا : به لحاظ مناسبات و روابطسیاسی کشورها صادرات به برخی کشورها ممنوع بوده و یا نیازمند مجوز خاصی میباشد
• موارد استفاده از کالا که میتواند در صادرات آن کالا تاثیر بگذارد